Doorheen de geschiedenis zijn sporen terug te vinden van kansspelen. Ze hebben verschillende beschavingen geboeid, van de oudheid tot en met de meest geavanceerde samenlevingen. Doorheen de geschiedenis van de kansspelen, heeft België herhaaldelijk een vooraanstaande rol gespeeld.

Kansspelen zijn van alle tijden

Om te beginnen in Vlaanderen, waar in de 16de eeuw de eerste loterijen werden georganiseerd ten bate van kerken en gilden. Deze loterijen zouden achteraf worden verboden en het exclusieve voorrecht van de gemeenten worden.

In de 18de eeuw opende het oudste casino ter wereld dat vandaag nog actief is, zijn deuren in de stad Spa. Het casino werd opgericht voor het vertier van edelen uit heel Europa die zich ook de beroemde kuurbaden van de stad lieten welgevallen. De nieuwe kansspelinrichting was overigens een voorloper in de bescherming van spelers, want in die tijd werden kansspelen vaak georganiseerd in speelzalen van verdacht allooi. Het is ook in Spa dat, begin 19de eeuw, de eerste paardenwedrennen op het Europese vasteland plaatsvonden.

In Spa staat het oudste
nog actieve casino ter wereld

De Koloniale Loterij, de voorloopster van de Nationale Loterij, zag het licht in 1934 en moest vooral fondsen inzamelen voor de financiering van de koloniale activiteiten in Belgisch Congo. Het zou echter enige tijd duren vooraleer de Staat er interessante winsten aan overhield. Die werden pas mogelijk naarmate het aantal spelers groeide. In 1962, na de onafhankelijkheid van de Belgische kolonies en na haar aandacht te hebben verlegd naar de ontwikkeling van plattelandsgemeenschappen en doelen van openbaar nut in België, werd de Koloniale Loterij de Nationale Loterij.

Ondanks een traditie die verschillende eeuwen overspande, moesten de inrichters van kansspelen zich aanpassen aan de instabiele regelgeving op hun activiteiten. Aan het begin van de 20ste eeuw werd het uitbaten van casino’s verboden. Buiten de steden zouden ze echter gedoogd blijven omwille van fiscale en historische redenen. De speelautomaten in drankgelegenheden werden dan weer beschouwd als amusementstoestellen en ontsnapten aan elke vorm van efficiënt toezicht. De weddenschappen, van hun kant, vielen aanvankelijk onder de strafwet van 12 december 1895 en kregen pas een wettelijk kader voor onderlinge sportweddenschappen in 1963. Twee jaar later volgden de weddenschappen tegen notering en de paardenwedrennen.

17 jaar kanalisatiebeleid

In 1999 nam België de wet op de kansspelen aan die sindsdien van toepassing is gebleven. Aangezien het absolute verbod op het inrichten van kansspelen in het verleden niet leidde tot het verdwijnen van illegale kansspelen, wilde de wetgever een kanalisatiebeleid invoeren. Een dergelijk beleid steunt op het principe dat de wil om te gokken altijd zal bestaan, en dat het bijgevolg beter is om deze wil te kanaliseren naar een gecontroleerd aanbod, eerder dan kansspelen te verbieden. Anders gezegd, de bestrijding van het illegale aanbod gebeurt dankzij het aanbieden van een aantrekkelijk legaal alternatief dat toelaat de spelers te beschermen.

Het illegale aanbod bestrijden door een aantrekkelijk & gecontroleerd legaal alternatief aan te bieden

Met de snelle groei van het internet, maakten vanaf de jaren 1990 ook de online kansspelen hun intrede. Door de grensoverschrijdende en virtuele aard van deze online kansspelen viel het de overheid heel wat moeilijker om dit nieuwe aanbod te controleren. Illegale websites opereren immers vanuit offshore jurisdicties. Daar betalen ze geen belastingen en ontsnappen ze aan elke controle. In 2010 werd de wet van 7 mei 1999 dan ook aangepast om, naast sportweddenschappen en spelen op televisie, rekening te houden met kansspelen die via het internet worden aangeboden. Sinds deze wetswijziging mogen online kansspelen enkel worden georganiseerd door inrichtingen die hetzelfde type van kansspelen ook in de reële Belgische wereld aanbieden. Met andere woorden, wie kandidaat is om online kansspelen uit te baten, dient al in het bezit te zijn van een vergunning die toelaat om dezelfde kansspelen fysiek aan te bieden.

Nieuwe uitdagingen

Door de snel evoluerende informatie- en communicatietechnologieën zijn kansspelen intussen overal en altijd toegankelijk. De digitale televisie biedt de consument de mogelijkheid om nieuwe vormen van kansspelen te ontdekken. Ook de sector blijft innoveren in zijn productenaanbod, zoals blijkt uit de groei van weddenschappen op virtuele sportwedstrijden. Die technologische en technische vernieuwingen passen vaak niet in het bestaande regelgevende kader. Een evaluatie en evolutie van dit kader is dan ook noodzakelijk om de belangrijkste doelstellingen te kunnen blijven naleven: kanalisering en bescherming van de speler.

consumerprotection-v01